bilgibitig

Coğrafi kəşflərin Avropaya qazandırdıqları. Coğrafi kəşflər dövrü olaraq adlandrılan XV-XVII əsrlərdə Şimali və Cənubi Amerika kəşf olundu, Hindistana dəniz yolu tapıldı, Afrika qitəsi Avropa tərəfindən ələ keçirildi.Bu ələ keçirilən qitələrdə yaşayan xalq qətliama məruz qaldı.

Böyük coğrafi kəşflərə qədər avropalıların təsəvvürlərində dünya Avropa, Şimali Afrika və Asiyanın bir hissəsi ilə məhdudlaşırdı ki, bu da bütün qurunun cəmi 1/4 hissəsini əhatə edirdi.

Şərq ölkələri içərisində əsasən Hindistana maraq daha çox idi. İstər Birunin Hindistan əsərindən, istərsə də səyyahların məlumatlarından Hindistanın zəngin nemətləri haqqnda xəbərlər gəlib çatmışdır.

Yeni dövrdən etibarən Avropa sənayesinin və ticarətin inkişafı ilə xarakterizə olunurdu. İstehsal edilmiş məhsulları satmaq üçün daxili bazarlar artıq azlıq edirdi, yeni bazarlara ehtiyac duyulurdu. Qiymətli metallar – qızıl və gümüş catışmırdı, bu da mal dövriyyəsini çətinləşdirirdi.

Coğrafiya elminin VIII-X əsrləri əhatə edən hissəsi orta əsrlər dövrünün coğrafiyası hesab edilir. VII əsrdən başlayaraq ərəblər tərəfindən İslam dini, ərəb dili, mədəniyyəti və digər biliklər böyük ərazilərdə sürətlə yayılmağa başladı. Ümumiyyətlə Ərəb xilafəti ölkələrində VIII-IX əsrlər mədəniyyətin və elmin görünməmiş çiçəklənməsi dövrü olmuşdur.

Coğrafiya - yer kürəsinin təbiətini öyrənən elm sahəsidir. Ən qədim elm sahələrindən biridir. Yunancadan tərcüməsi “yeri təsvir edirəm” deməkdir. Qədim Çin, Hindistan, Misir, Yunanıstan və digər ərazilərdə yaşayan xalqların coğrafi biliklərin inkişafında xidmətləri olmuşdur.

Geodeizya Yer planeti bütövlükdə və onun ayrı-ayrı hissələrini həndəsi nöqteyi nəzərdən öyrənən elmdir. Geodeziya yunan sözü olub yer bölmək və ya hissələrə ayırmaq mənası verir. Müasir geodeaziya elmi aşağıdakı sərbəst fənlərə bölünür:

İssık vəya İsık gölü günümüzdə Qazaq-Qırqız sərhədinə yaxın, Qırqız elinin quzey-doğu bölgəsində yerləşir. Sahəsi təxminən 6.24 min km²-dir. Uzunluğu 182 km, ən enli yeri 60 km-dir.

Ötükən Türk dastanlarına görə Türklərin yer üzündə ilk var olduğu, çoxaldığı və oradan dünyaya yayıldığı yerin adı olaraq qəbul edilməkdədir. Yüz illərlə Türk Kakanlığının baş kəndi olmuşdur. Ötükən sözündə, ötü hissəsi - ötmək, ötkəm olmaq sözündəndir və anlamı hökmü hər yerdə keçərli olan söz danışmaq, qərar vermək deməkdir.