bilgibitig

Şəmsəddin Eldəniz, Səlcuqlu soyunun hakimiyyəti dövründə Türk kakanlığının (hakanlığı, xaqanlığı) Mərkəzi (İraq) Səlcuqlu Elinin, Azərbaycan Atabəyliyinin (Böyük Bəyliyinin) Böyük bəyi, dövlət xadimi, əsgər, Türk Kakanlığının Azərbaycan ordularının başbuğu, tarixi şəxsiyyət.

Dövlət yönətiminin adları dövlətin idarə olunması zamanı müxtəlif sahələri yönəltmək üçün qurulmuş qurumların adlarıdır. Səlcuqlu dönəmində də Türk dövlətində müxtəlif sahələrlə ilgili qurumlar vardı.

Davud Çağrı oğlu Məhəmməd Alp Arslan, Səlcuqlu Elindən 2-ci Türk Kakanıdır. Səlcuqlu elindən Türk Kakanı olmuş Tuqrul (Tuğrul) bəyin qardaşı oğludur. Harda doğulması və neçənci ildə doğulması tartışılır. Ən güvənilir qaynaq kimi İbnü’l-Esirin verdiyi bilgi götürülür və 20 yanvar 1029-cu il qəbul edilir.

Çaka bəy, başbuq (başbuğ) və ilk Türk dəniz qüvvətlərini qurmuş ilk türk dənizçisi. Harda və nə vaxt doğulduğu bilinməyən Çaka bəy haqqında bilgiyə əsasən Danişmendnamədə və Bizans imparatoru I Aleksios Komnenosun qızı Anna Komnenanın qələmə aldığı Alexiada adlı əsərdə rast gəlinir.

Siyasətnamə kitabı, əsıl adı Ebu Ali Kıvamuddin (Giyasuddevle, Şemsü’l- Mülo) Masan bin Ali bin İshak et-Tusı olan, 21 Zilkade 408-cü ildə (10 nisan (aprel) 1018-ci il), Horasan’ın əski kültür mərkəzlərindən Tus şəhrinə bağlı Nukan qəsəbəsində doğulmuş, büyük Selçuklu Ayquncu (Vəziri) bilgə Nizamü’l-Mülk hz. əsəridir.

Türk kakanlıqında Səlcuqlu soyunun hakimiyyəti zamanı böyük Türk başbuğlarından biri olan Afşin (Avşin >> Abşin) bəy Oğuz boyundan olan Avşar boyunun Horasanlı Türkmən ailəsindən olduğu qeyd edilir. Səlcuqlu qartalı olaraqda bilinməkdədir.