bilgibitig

Azərbaycanın oroqrafiyası.

Azərbaycan Respublikası ərazisinin relyefi çox müxtəlif və mürəkkəbdir. Ərazinin yarıdan çoxu əsasən, 400-500 m (Orta və Aşağı Araz çökəkliklərində 800-1000 m), bəzi yerlərdə 100-120 m (Talış, Ceyrançöl-Acınohur və Ləngəbiz-Ələt ön dağlıqları) və 0-50 m (Qobustan, Abşeron) mütləq hündürlükdən başlayan dağ silsilələri və tirələrindən, yayla və platolardan, qalan hissəsi isə düzənlik və ovalıqlardan ibarətdir.

Azərbaycan Respublikasının tarixi-coğrafi mövqeyi.

Qədim Azərbaycan torpağı Ön Asiyada yerləşir və Qafqaz dağlarının cənub-şərq hissəsindən Urmiya gölünün cənub və cənub-şərqindəki dağlıq ərazilərə qədər olan sahələri əhatə edir. Onun sahəsi 200 min kvadrat km-dən artıqdır.

Şuşa şəhərinin əsasının qoyulması Qarabağ xanlığının banisi Pənahəli xan Cavanşirin (1748-1763) adı ilə bağlıdır. 1748-ci ildə Bayat və 1751/52-ci ildə salınmış Şahbulaq qalalarının etibarlı olmadığını görən Pənahəli xan «dağların içində, möhkəm və keçilməz yerdə … əbədi və sarsılmaz qala» tikdirmək qərarına gəldi.

Piri Rəisin xəritlələri, Böyük Türk coğrafiyaçısı, Türk ordusunun dəniz qüvvətlərinin admiralı və Türk dənizçisi Piri rəis (doğum 1465-ci il, ölümü 1554-cü il) tərəfindən çəkilən xəritələrdir.

Kanadanın Yeni Şotlandiya əyalətinə bağlı Oak adası böyük bir xəzinəni gözlətmək üçün qazılmış quyu və içində xəzinə olan adadır. Söylənişlərə görə burda bastırılmış xəzinə ya dini bir təşkilatın ya da İspaniyalı dəniz quldurlarının xəzinəsidir. Lakin, çox yüksək mühəndislik bacarığı ilə tikilmiş bu quyuları tamamən başqaları tərəfindən inşa edildiyini düşünənlərdə vardır.

Çilidə Oskar Munoz adlı şəxs 2003-cü ildə cəmi 15 sm uzunluğunda olan iskelet tapmışdır. Ata adı verilmiş iskileti bezə sarılmış şəkilində tapıb. İskeletin doqquz qabırğa sümüyü mövcuddur. Başı uzunsovdur. İti kəsici dişləri vardır.

Braziliya və Venesuela sarəddində, Amazon ormanında yerləşən Roraima kıvars dağı dünyanın ən gizləmli yerlərindən biridir. Dağın ətrafı bulud və sislə örtülü olur. Dağın yamacları yox dərəcəsindədir. Dağ aşağıdan ən yündür yerinə qədər bütün yanları yerə şaquli vəziyyətdə uzanmaqdadır. Dağın üstü düzdür. Dağın üstündə olan qayalar adi olmayan görkəmdədir.

Racetrack playa, ABŞ-ın Kaliforniya bölgəsində olan Ölü vadisi milli parkında, Panamit dağlarının quzey tərəfində yerləşən mövsümü göldür, daha doğrusu göl yatağıdır. Öz-özünə hərəkət edən qayaları (Sailing Stones) ilə məşurlaşmışdır.

Bu cinsin dünya florasının tərkibində 25 növü yayılmışdır. Bunlara, əsasən Yer kurəsinin mulayim iqlim zonasında rast gəlmək olar. Belə ki, Qafqazda 8, o cümlədən Azərbaycanda 4 növü vardır.

Çiləbörd (Çələbiyurd), 1991-ci ilə qədər Mardakert, həmin tarixdən ləğv olunana kimi Ağdərə adlanmışdır. İnzibati mərkəzi Ağdərə şəhəri olmuşdur.