bilgibitig

Canlı orqanizmə təsir edən qeyri-üzvi mühit şəraitinin cəmi, məcmusu abiotik amillər adlanır. Abiotik amillər kimyəvi və fiziki (vəya iqlim) amillər olmaqla iki yerə ayrılır.

Həyatda hər zaman qarşılaşdığımız riyaziyyatın təməl anlayışlarından biridə ədədlərdi. Sayma, ölçmə və hesablama nəticəsində aldığımız bütün sonuclar ədədlərdir. Bu ədədlərdən sayma nəticəsində ortaya çıxan ədədlər isə təbii (natural) ədədlər adlanır. 1,2,3,…,n,… təbii sırasıda tamami ilə təbii (natural) ədədlərdən təşkil edilmişdir.

Muzdağdan sonra Göyqurdun bələdçiliyində batıya gedərək ordusu ilə birlikdə İtil-Müren çayına çatdı. Oquz kakanın əmisi oğlanlarından olan Uluq Ordu bəy ulu ağaclardan düzəltdiyi qayıqlarla ordunu İtil-Müren çayından batıya keçirdiyindən Oquz kan onu mükafatlandıraraq İtil-Müren çayının batısındakı torpaqları onun boyuna bağışladı, orda bir el qurub onu kan etdi. Özünədə Türkcədə oyuq ağac mənasını verən Qıpçaq adını verdi.

Tengri inancı Türklərin İslam dinindən öncə mənsub olduqları dini inancdır. Türk qaynaqlarından məlum olduğu kimi Tengri inancının qayda-qanunlarını, yəni Tengrinin buyruqlarını Oquz (Oğuz) kakana (hakan, xaqan) bir yaradılmış öyrətmişdir. Oquz kakanda bu qayda-qanunları yasa-törə olaraq yazdırmış və Tengrinin əmirlərini dünyanın dörd bir tərəfində yaymaq üçün dünyanın dörd bir tərəfinə adamlar-əsgərlər göndərmişdir.

Kara kanaın oğlu Oquzun m.ö 679-cı ildə (və ya m.ö 680-ci il) anadan olduğu qənayətindəyik . Kara kan təxminən m.ö 647-ci ildə vəfat etdi . Bundan sonra yenidən toy  çağrıldı. Türk bəyləri və kanları yığıldı, Kara kanın oğlu Oquzu kan seçdilər.

Qədim mənbələrin demək olar ki, böyük əksəriyyətində əfsanələşmiş bir həqiqətə rast gəlmək mümkündür. Bir zamanlar yer üzünü almış böyük tufan haqqında olan əfsanələr min illiklər boyu dastanlardan dastanlara keçərək günümüzə gəlib çatıb. Tariximizi araşdıran zaman bu həqiqət olan tufan əfsanəsindən yan keçmək mümkün deyil.

İssık vəya İsık gölü günümüzdə Qazaq-Qırqız sərhədinə yaxın, Qırqız elinin quzey-doğu bölgəsində yerləşir. Sahəsi təxminən 6.24 min km²-dir. Uzunluğu 182 km, ən enli yeri 60 km-dir.

Ötükən Türk dastanlarına görə Türklərin yer üzündə ilk var olduğu, çoxaldığı və oradan dünyaya yayıldığı yerin adı olaraq qəbul edilməkdədir. Yüz illərlə Türk Kakanlığının baş kəndi olmuşdur. Ötükən sözündə, ötü hissəsi - ötmək, ötkəm olmaq sözündəndir və anlamı hökmü hər yerdə keçərli olan söz danışmaq, qərar vermək deməkdir.